CNC G12 Komutu: Dairesel Cep İşlemede Uzmanlaşın (Detaylı Rehber)
CNC (Bilgisayarlı Sayısal Kontrol) teknolojisi, modern imalatın temel taşlarından biridir. Talaşlı imalatta hassasiyet, hız ve tekrarlanabilirlik sağlayan CNC tezgahları, karmaşık parçaların üretimini mümkün kılar. Bu makineleri etkin bir şekilde kullanabilmek için G kodları olarak bilinen programlama diline hakim olmak gerekir. Bu kodlardan biri olan G12 komutu, özellikle dairesel cep frezeleme işlemlerinde programlamayı basitleştiren ve verimliliği artıran önemli bir fonksiyondur.
Bu kapsamlı makalede, CNC torna ve işleme merkezi tezgahlarında G12 komutunun kullanımını, farklı kontrol üniteleri (Fanuc, Siemens, Haas, Heidenhain, Mazatrol, Mitsubishi vb.) arasındaki farklılıkları, uygulama detaylarını ve hem basit hem de karmaşık örnek programları ele alacağız. Amacımız, CNC programlamaya yeni başlayanlardan deneyimli operatörlere kadar herkesin G12 komutunu ve alternatiflerini derinlemesine anlamasını sağlamaktır.
G12 Komutunun Temelleri: Nedir ve Ne İşe Yarar? 
G12, temel olarak Saat Yönünde Dairesel Cep Frezeleme (Clockwise Circular Pocket Milling) işlemini gerçekleştirmek için kullanılan bir G kodudur. Tek bir komut satırıyla, belirlenen merkez etrafında, tanımlanmış bir yarıçapta tam bir dairesel cep boşaltma veya dairesel bir kontur işleme işlemini programlamayı sağlar.
G12 komutunun temel amacı, özellikle Fanuc ve Fanuc uyumlu kontrol ünitelerinde, programcıların G02 (Saat Yönünde Dairesel İnterpolasyon) ve G03 (Saat Yönünün Tersi Dairesel İnterpolasyon) komutlarını kullanarak karmaşık alt programlar veya çok sayıda blok yazmak yerine, tek bir blokla tam dairesel bir hareketi tanımlamasını sağlamaktır. Bu, programlamayı hızlandırır, kodun okunabilirliğini artırır ve hata yapma olasılığını azaltır.
G13 Komutu: G12’nin bir tamamlayıcısı olarak, G13 komutu da genellikle aynı parametrelerle Saat Yönünün Tersi Dairesel Cep Frezeleme (Counter-Clockwise Circular Pocket Milling) işlemini gerçekleştirir.
Önemli Not: G12/G13 komutları, tüm CNC kontrol ünitelerinde standart olarak bulunmaz veya aynı şekilde çalışmaz. Bu makalenin ilerleyen bölümlerinde bu farklılıklara detaylıca değineceğiz.
CNC Torna ve İşleme Merkezi Farklılıkları Açısından G12 ↔️
G12 komutunun kullanımı ve anlamı, kullanıldığı makine tipine göre (CNC İşleme Merkezi veya CNC Torna) önemli farklılıklar gösterebilir.
CNC İşleme Merkezleri (Frezeleme)
CNC işleme merkezlerinde (dikey veya yatay), iş parçası genellikle sabitken kesici takım döner ve X, Y, Z eksenlerinde hareket ederek malzemeyi şekillendirir. Bu tezgahlarda G12 komutu, genellikle aşağıdaki amaçlarla kullanılır:
- Dairesel Cep Boşaltma: Belirli bir çaptaki dairesel bir cebin içini boşaltmak için kullanılır. Komut, genellikle cebin merkez koordinatlarını, yarıçapını, kesme derinliğini, paso miktarını ve ilerleme hızını içerir.
- Dairesel Ada Etrafında Frezeleme: Bir dairesel adanın (boss) dış çevresini işlemek için kullanılabilir.
Fanuc tabanlı sistemlerde tipik G12 kullanımı (İşleme Merkezi):
- Kesici takım, programlanan X ve Y koordinatlarına (cebin merkezi) konumlandırılır.
- G12 komutu çağrıldığında, takım belirtilen yarıçap (genellikle
IveyaPparametresi ile) kadar yana kayar ve saat yönünde tam bir dairesel hareket yaparak başlangıç noktasına döner. - İşlem sırasında Z ekseninde belirtilen derinliğe inilir ve genellikle paso (
QveyaK) ve finiş paso (K) gibi ek parametrelerle talaş kaldırma işlemi yönetilir.
CNC Torna Merkezleri (Tornalama)
Standart 2 eksenli (X ve Z) CNC tornalarda, iş parçası dönerken kesici takım hareket eder. Bu tür tezgahlarda G12 komutu, cep frezeleme anlamında kullanılmaz. Dairesel interpolasyon hareketleri (yaylar ve tam daireler) genellikle iş parçasının dönüşü ve X/Z eksen hareketleriyle G02/G03 komutları kullanılarak veya tornalama çevrimleri (örneğin, G71 Kaba Tornalama Çevrimi) ile gerçekleştirilir.
Ancak, modern CNC Torna Merkezleri (Mill-Turn veya Canlı Takımlı Tornalar) farklıdır. Bu makineler, standart tornalama işlemlerine ek olarak frezeleme, delme gibi işlemleri de yapabilen C ekseni (iş milinin açısal kontrolü) ve Y ekseni (takımın iş mili eksenine dik hareketi) gibi ek eksenlere sahiptir.
Canlı Takımlı Tornalarda G12 Kullanımı:
- Eğer kontrol ünitesi destekliyorsa, G12 komutu bu tezgahlarda iş parçasının alnında (Y ekseni kullanarak veya X/C eksenlerini polar koordinat modunda kullanarak) veya çevresinde (X/C eksenlerini kullanarak) dairesel cep frezeleme yapmak için kullanılabilir. Bu kullanım, işleme merkezlerindekine benzerdir ancak eksen konfigürasyonu farklıdır.
- Polar Koordinat İnterpolasyonu (G12.1/G112): Fanuc ve bazı uyumlu kontrollerde, canlı takımlı tornalarda sıklıkla G12.1 (Polar Koordinat İnterpolasyon Modu Başlatma) komutu kullanılır. Bu komut, G12 cep frezeleme komutundan farklıdır. G12.1 aktifken, programdaki X koordinatı kartezyen Y ekseni gibi, C (veya H) koordinatı ise kartezyen X ekseni gibi yorumlanır. Bu mod, özellikle iş parçasının alnında karmaşık konturların frezelenmesini kolaylaştırır. G12.1 modu, G13.1 komutu ile iptal edilir.
Özetle: G12’nin cep frezeleme fonksiyonu esas olarak işleme merkezleri ve canlı takımlı tornalar için geçerlidir. Standart tornalarda bu anlamda kullanılmaz.
Kontrol Ünitesi Farklılıkları ve G12 Kullanımı 
G12 komutunun varlığı, sözdizimi ve işleyişi kontrol ünitesinden kontrol ünitesine büyük farklılıklar gösterir. İşte en yaygın kontrol üniteleri için G12 ve eşdeğerlerinin durumu:
Fanuc Kontrol Üniteleri
Fanuc, G12/G13 komutlarını dairesel cep frezeleme için yaygın olarak destekler.
-
Sözdizimi (Tipik):
G12 I<yarıçap> [K<tekrar/finiş>] [Q<paso>] [P<boş>] [Z<derinlik>] F<ilerleme>
G13 I<yarıçap> [K<tekrar/finiş>] [Q<paso>] [P<boş>] [Z<derinlik>] F<ilerleme>G12: Saat yönünde dairesel cep frezeleme.G13: Saat yönünün tersi dairesel cep frezeleme.I: Cep yarıçapı (Pozitif değer). Bazı parametre ayarlarındaPde yarıçap için kullanılabilir. Mutlaka kontrol ünitesi parametrelerini kontrol edin.K: Opsiyonel. Anlamı parametre ayarlarına göre değişir:- Finiş paso miktarı (eğer Q kullanılırsa).
- Çevrimin tekrar sayısı (bazı eski versiyonlarda).
Q: Opsiyonel. Talaş derinliği (her bir paso için Z eksenindeki artış miktarı, pozitif değer). Q kullanılırsa, K genellikle finiş paso miktarı olur.P: Opsiyonel. Genellikle kullanılmaz veya farklı amaçlar için (örneğin, takım yarıçap telafisi ile ilgili) atanmış olabilir. Bazı durumlarda yarıçap içinIyerine kullanılabilir.Z: Cep tabanının mutlak Z koordinatı veya başlangıç Z seviyesine göre artışlı derinlik (G90/G91 moduna bağlı).F: Kesme ilerleme hızı.
-
Basit Örnek Program (Fanuc - İşleme Merkezi):
O0001 (G12 Basit Ornek); N10 G90 G54 G17 G40 G80; (Mutlak mod, İş parçası sıfırı, XY düzlemi, Telafi iptal, Çevrim iptal) N20 T1 M6; (Takım 1 çağır) N30 S2500 M3; (İş mili 2500 devir/dk, saat yönünde dön) N40 G00 X0 Y0; (Cep merkezine hızlı hareket) N50 G43 H1 Z50.0 M8; (Takım boyu telafisi aktif, Z=50mm'ye in, Soğutma sıvısı açık) N60 G00 Z2.0; (Güvenli Z mesafesine hızlı in) N70 G12 I15.0 Z-10.0 F300; (R15mm, 10mm derinliğinde saat yönünde cep frezele, F=300 mm/dk) N80 G00 Z50.0 M9; (Güvenli Z'ye çık, Soğutma sıvısı kapat) N90 G91 G28 Z0; (Referansa gönder Z) N100 G28 X0 Y0; (Referansa gönder X, Y) N110 M30; (Program sonu ve reset) -
Kompleks Örnek Program (Fanuc - İşleme Merkezi - Pasolu ve Finişli):
O0002 (G12 Kompleks Ornek - Pasolu ve Finisli); N10 G90 G54 G17 G40 G80; N20 T2 M6; (Takım 2 - 10mm Parmak Freze) N30 S3000 M3; N40 G00 X50.0 Y50.0; (Cep merkezi X50, Y50) N50 G43 H2 Z100.0 M8; N60 G00 Z5.0; N70 G01 Z0 F500; (Malzeme yüzeyine in) N80 G12 I25.0 Q5.0 K1.0 Z-15.0 F400; (R25mm cep, 5mm paso ile Z-15mm'ye kadar in, 1mm finiş paso bırakarak, F=400) ; G12 burada Z-5, Z-10 ve Z-14'e kadar 3 paso yapacak (Z-15 hedef, 1mm finiş var). ; Sonra K1.0 ile Z-15'te 1mm'lik finiş pasosunu alacak. N90 G00 Z100.0 M9; N100 G91 G28 Z0; N110 G28 X0 Y0; N120 M30;
Siemens (Sinumerik) Kontrol Üniteleri
Siemens Sinumerik kontrol üniteleri, Fanuc’taki gibi doğrudan bir G12 cep frezeleme komutuna sahip değildir. Siemens, bu tür işlemler için genellikle daha gelişmiş Çevrimleri (Cycles) veya standart G01/G02/G03 komutlarını kullanır. ShopMill/ShopTurn gibi grafik arayüzler de bu işlemleri kolaylaştırır.
-
Alternatifler:
- CYCLE82: Delik büyütme/cep işleme için kullanılabilir ancak tam dairesel cepler için ideal olmayabilir.
- CYCLE72 (Contour Pocketing): Tanımlanan bir konturun içini boşaltmak için kullanılır. Dairesel bir kontur tanımlanarak G12 benzeri bir işlem yapılabilir.
- POCKET Komutları (POCKET1, POCKET2 vb.): Dikdörtgen veya dairesel cepleri boşaltmak için özel çevrimlerdir.
- Standart G01/G02/G03: Manuel olarak dairesel yol programlanabilir.
-
Basit Örnek Program (Siemens - G02/G03 ile Dairesel Cep Simülasyonu):
; Siemens Ornek - G02/G03 ile Daire Frezeleme N10 G90 G54 G17 G71 G40 G80 (G71: Metrik mod) N20 T1 M6 D1 (Takım 1, Kesici kenar 1) N30 S2800 M3 N40 G00 X0 Y0 Z50 M8 (Merkeze git, Z50, Soğutma açık) N50 G00 Z2.0 N60 G01 Z-10.0 F500 (Hedef derinliğe in) N70 G01 X15.0 F300 (Yarıçap kadar yana kay) N80 G02 X15.0 Y0 I-15.0 J0 (Tam daire çiz, I/J merkeze göre vektör) ; Veya merkez koordinatları ile: G02 X15.0 Y0 CR=15.0 (CR= Yarıçap) - Kontrol ünitesi versiyonuna bağlı N90 G01 X0 Y0 (Merkeze dön) N100 G00 Z50.0 M9 N110 G75 Z0 M5 (Z referansa git, İş mili dur) N120 G75 X0 Y0 N130 M30 -
Kompleks Örnek Program (Siemens - POCKET1 Çevrimi ile - Konsept):
; Siemens Ornek - POCKET1 Cevrimi (Sözdizimi temsilidir, kılavuza bakılmalıdır) N10 G90 G54 G17 G71 G40 G80 N20 T2 M6 D1 (Takım 2 - 10mm Freze) N30 S3000 M3 N40 G00 X50 Y50 Z100 M8 (Cep merkezi X50, Y50) N50 G00 Z5.0 N60 POCKET1(RTP=5.0, RFP=0.0, SDIS=2.0, DP=-15.0, DPR=25.0, FDP=5.0, FFD=400, FFP1=200, MID=1.0, CDIR=2, PIT=0.0, SSF=0.2, _VRT=0) ; POCKET1( Referans Düzlem, Geri Çekilme Düzlemi, Güvenlik Mesafesi, Toplam Derinlik, Cep Yarıçapı/Çapı?, Paso Derinliği, İlerleme Hızı, Finiş İlerlemesi, Maks Paso Genişliği Yüzdesi, Kesme Yönü, Adım?, Finiş Payı...) ; Not: Bu parametreler temsilidir ve kullanılan POCKET versiyonuna göre değişir. ; Tam sözdizimi ve parametreler için mutlaka Siemens dokümantasyonuna başvurun. N70 G00 Z100.0 M9 N80 G75 Z0 M5 N90 G75 X0 Y0 N100 M30
Haas Kontrol Üniteleri
Haas kontrol üniteleri genellikle Fanuc ile yüksek uyumluluğa sahiptir. Bu nedenle, G12 ve G13 komutları çoğunlukla Fanuc’a benzer şekilde çalışır. Ancak, bazı parametrelerin (örneğin, yarıçap için I mı P mi kullanılacağı) Haas ayarlarında farklı olabileceğini unutmamak önemlidir. Haas’ın kendi G154 gibi cep işleme çevrimleri de bulunabilir.
-
Sözdizimi: Genellikle Fanuc ile aynıdır (
Iyarıçap için daha yaygındır). -
Örnekler: Fanuc için verilen örnekler genellikle küçük ayarlamalarla (parametre kontrolü sonrası) Haas’ta da çalışacaktır.
-
Basit Örnek Program (Haas): (Fanuc örneğine çok benzer)
O0003 (HAAS G12 Basit Ornek); % N10 G90 G54 G17 G40 G80; N20 T1 M6; N30 S2500 M3; N40 G00 X0 Y0; N50 G43 H01 Z2.0 M8; N60 G12 I15.0 Z-10.0 F300; (R15mm, 10mm derinlik, F=300) N70 G00 Z2.0 M9; N80 G53 G00 Z0; (Makine Z sıfırına git) N90 G53 X0 Y0; (Makine X/Y sıfırına git) N100 M30; % -
Kompleks Örnek Program (Haas - Pasolu ve Finişli): (Fanuc örneğine çok benzer)
O0004 (HAAS G12 Kompleks Ornek); % N10 G90 G54 G17 G40 G80; N20 T2 M6; (Takım 2 - 10mm Parmak Freze) N30 S3000 M3; N40 G00 X50.0 Y50.0; N50 G43 H02 Z5.0 M8; N60 G01 Z0 F500; N70 G12 I25.0 Q5.0 K1.0 Z-15.0 F400; (R25mm cep, 5mm paso, 1mm finiş paso, Z-15mm, F=400) N80 G00 Z5.0 M9; N90 G53 G00 Z0; N100 G53 X0 Y0; N110 M30; %
Heidenhain Kontrol Üniteleri
Heidenhain kontrol üniteleri, G kodları yerine Klartext (Plain Text / Açık Metin) adı verilen diyalog bazlı bir programlama dili kullanır. Bu nedenle, G12 gibi bir komut doğrudan bulunmaz. Dairesel cep frezeleme işlemleri, özel Çevrim Tanımları (Cycle Definitions) kullanılarak yapılır.
-
Alternatifler:
- CYCLE DEF 252 POCKET MILLING: Dikdörtgen veya dairesel cepleri işlemek için kullanılan güçlü bir çevrimdir. Parametreler aracılığıyla cebin geometrisi, derinlik, pasolar, finiş payı, takım bilgileri vb. tanımlanır.
- SL Cycles (Contour Cycles): Karmaşık konturların işlenmesi için kullanılır. Dairesel bir kontur tanımlanarak cep işleme yapılabilir.
- Polar Koordinatlar (CC, CP): Polar koordinat tanımlama ve
LP/LR(Lineer Polar/Radius) gibi komutlarla dairesel yollar manuel olarak programlanabilir.
-
Basit Örnek Program (Heidenhain - CYCLE DEF 252 ile - Konsept):
; Heidenhain Ornek - CYCLE DEF 252 (Parametreler temsilidir) BEGIN PGM H12_SIMPLE MM BLK FORM 0.1 Z X-50 Y-50 Z-20 ; Kütük tanımı BLK FORM 0.2 X+50 Y+50 Z0 TOOL CALL 1 Z S3000 F500 ; Takım çağır L Z+100 R0 FMAX M3 ; Güvenli Z, İş mili dön L X0 Y0 R0 FMAX M8 ; Cep merkezine git, Soğutma L Z+2 R0 FMAX CYCL DEF 252 POCKET MILLING ~ ; Çevrim tanımı başla Q200=2 ; GÜVENLİK MESAFESİ Q201=-10 ; DERİNLİK Q206=300 ; DERİNLİĞE DALMA HIZI Q202=5 ; PASO DERİNLİĞİ Q205=0.2 ; TABANDA FİNİŞ PAYI Q203=0 ; YÜZEY KOORDİNATI Q204=50 ; 2. GÜVENLİK MESAFESİ Q370=1 ; CEP TİPİ (1=DAİRE) Q218=30 ; CEP ÇAPI Q207=400 ; FREZELEME HIZI Q351=1 ; KESME TİPİ (1=CLIMB) Q200=... ; Diğer gerekli parametreler... CYCL CALL M13 ; Çevrimi çalıştır L Z+100 R0 FMAX M9 M5 ; Güvenli Z, Soğutma/Mil kapalı L X+200 Y+200 R0 FMAX END PGM H12_SIMPLE MM -
Kompleks Örnek Program (Heidenhain - CYCLE DEF 252 - Kaba+Finiş - Konsept):
; Heidenhain Ornek - CYCLE DEF 252 Kaba + Finis (Parametreler temsilidir) BEGIN PGM H12_COMPLEX MM BLK FORM 0.1 Z X-50 Y-50 Z-20 BLK FORM 0.2 X+50 Y+50 Z0 ; Kaba İşleme Takımı TOOL CALL 1 Z S3000 F500 DL+0 DR+0 ; Takım 1 (Kaba) L Z+100 R0 FMAX M3 L X50 Y50 R0 FMAX M8 ; Cep merkezi X50 Y50 L Z+2 R0 FMAX CYCL DEF 252 POCKET MILLING ~ Q200=2, Q201=-15, Q206=300, Q202=5, Q205=0.2, Q210=0.5, ; Derinlik, Paso, Tabanda Finiş Payı, Yanda Finiş Payı Q203=0, Q204=50, Q370=1, Q218=50, Q207=400, Q351=1, ... CYCL CALL M13 ; Finiş İşleme Takımı TOOL CALL 2 Z S4000 F250 DL+0 DR+0 ; Takım 2 (Finiş) L Z+100 R0 FMAX M3 L X50 Y50 R0 FMAX M8 ; Cep merkezi X50 Y50 L Z+2 R0 FMAX CYCL DEF 252 POCKET MILLING ~ Q200=2, Q201=-15, Q206=200, Q202=15, Q205=0, Q210=0, ; Derinlik (tek paso), Finiş Payları Sıfır Q203=0, Q204=50, Q370=1, Q218=50, Q207=250, Q351=1, ... ; Daha yavaş finiş hızı CYCL CALL M13 L Z+100 R0 FMAX M9 M5 L X+200 Y+200 R0 FMAX END PGM H12_COMPLEX MM
Mazatrol (Mazak) Kontrol Üniteleri
Mazak tezgahları, Mazatrol adı verilen kendi diyalog bazlı (konuşmalı) programlama sistemiyle ünlüdür. Mazatrol’de G kodları (EIA/ISO modu) genellikle bir seçenek olarak sunulsa da, standart kullanım Mazatrol üniteleri üzerindendir.
-
Alternatifler (Mazatrol Konuşmalı Programlama):
- Pocket Milling Unit (Cep Frezeleme Ünitesi): Dairesel (Circle), dikdörtgen (Rectangle) gibi cep tipleri seçilerek ve ilgili parametreler (merkez, çap/yarıçap, derinlik, paso, takım bilgisi vb.) girilerek G12 benzeri işlem kolayca programlanır.
- Tornado Milling / Circle Milling Unit: Özel dairesel işleme üniteleri de bulunabilir.
-
EIA/ISO Modu: Eğer G kodu modu kullanılıyorsa, Mazak kontrolleri genellikle Fanuc uyumlu G12/G13 komutlarını destekleyebilir. Ancak, bunu teyit etmek için makine kılavuzuna bakmak şarttır.
-
Basit Örnek (Mazatrol Konuşmalı - Konsept):
UNIT 1: M-CODE (M08 - Soğutma Açık) UNIT 2: WPC-0 (İş Parçası Sıfırı Ayarı) UNIT 3: TOOL DATA (Takım 1, Çap=10, Devir=S2500, İlerleme=F300) UNIT 4: POCKET MILLING (CIRCLE) - CPT-X: 0.0 (Merkez X) - CPT-Y: 0.0 (Merkez Y) - FPT-Z: 0.0 (Yüzey Z) - DEPTH: 10.0 (Derinlik) - DIAMETER: 30.0 (Cep Çapı) - CUT-DEP: 5.0 (Paso Derinliği - Opsiyonel) - FIN-ALLOW Z: 0.0 (Taban Finiş Payı) - FIN-ALLOW R: 0.0 (Yan Finiş Payı) - ROUGH-PITCH: 50% (Kaba Paso Genişliği % - Takım çapına göre) - ... (Diğer parametreler) UNIT 5: M-CODE (M09 - Soğutma Kapat) UNIT 6: END -
Kompleks Örnek (Mazatrol Konuşmalı - Kaba+Finiş - Konsept):
; Kaba İşleme UNIT 1: M-CODE (M08) UNIT 2: WPC-0 UNIT 3: TOOL DATA (Takım 1 - Kaba, Çap=16, S3000, F400) UNIT 4: POCKET MILLING (CIRCLE) - CPT-X: 50.0, CPT-Y: 50.0 - FPT-Z: 0.0, DEPTH: 15.0, DIAMETER: 50.0 - CUT-DEP: 5.0 - FIN-ALLOW Z: 0.2 - FIN-ALLOW R: 0.5 - ROUGH-PITCH: 60% - ... ; Finiş İşleme UNIT 5: TOOL DATA (Takım 2 - Finiş, Çap=10, S4000, F200) UNIT 6: POCKET MILLING (CIRCLE) - CPT-X: 50.0, CPT-Y: 50.0 - FPT-Z: 0.0, DEPTH: 15.0, DIAMETER: 50.0 - CUT-DEP: 15.0 ; Tek paso finiş - FIN-ALLOW Z: 0.0 - FIN-ALLOW R: 0.0 - FINISHING CYCLE: YES (Veya benzeri bir parametre) - ... UNIT 7: M-CODE (M09) UNIT 8: END
Mitsubishi Kontrol Üniteleri
Mitsubishi kontrol üniteleri de genellikle Fanuc ile yüksek uyumluluğa sahiptir. G12/G13 komutlarının Fanuc’a benzer şekilde çalışması beklenir. Parametre tanımları (I, P, Q, K) ve işleyiş açısından Fanuc ile aynı prensipleri takip ederler. Yine de her zaman spesifik modelin kılavuzunu kontrol etmek en doğrusudur.
- Sözdizimi ve Örnekler: Fanuc için verilen örnekler büyük olasılıkla Mitsubishi kontrol ünitelerinde de geçerli olacaktır.
Diğer Kontrol Üniteleri
Piyasada Okuma (OSP), Fagor, Brother gibi başka kontrol üniteleri de bulunmaktadır. Bu ünitelerin G12 benzeri komutları veya cep işleme çevrimleri olabilir veya olmayabilir. Bazıları Fanuc standardını takip ederken, bazılarının tamamen kendilerine özgü kodları ve çevrimleri vardır. Kural her zaman aynıdır: İlgili makinenin programlama kılavuzuna başvurmak.
G12 Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler ve İpuçları 
- Modalite: G12 ve G13 genellikle non-modal komutlardır, yani sadece aktif oldukları blokta geçerlidirler.
- Parametreler: Yarıçap için
Imı yoksaPmi kullanılacağı,QveKparametrelerinin tam olarak ne anlama geldiği (paso derinliği mi, finiş payı mı, tekrar sayısı mı?) kontrol ünitesi parametre ayarlarına bağlıdır. Yanlış anlama veya varsayım, hatalı işlemeye yol açabilir. Mutlaka doğrulayın! - Başlangıç Konumu: G12/G13 komutundan önce takımın genellikle cep merkezine (X, Y) konumlandırılması gerekir.
- Takım Yarıçap Telafisi (G41/G42): G12/G13 çevrimleri genellikle kendi içlerinde takım yolunu hesapladığından, bu komutlarla birlikte G41/G42 kullanımı genellikle gereksiz veya hataya açıktır. Ancak, kontrol ünitesine bağlı olarak farklı davranışlar olabilir. Kılavuzu kontrol edin.
- Takım Seçimi: Cep boyutuna ve malzemeye uygun çapta ve tipte bir parmak freze seçilmelidir.
- İlerleme Hızı (F): Belirtilen F değeri, genellikle kesme sırasındaki ilerleme hızıdır. Kontrol ünitesi, merkezden yarıçapa çıkarken veya pasolar arasında farklı hızlar kullanabilir.
- Güvenlik: Herhangi bir çevrim veya G12/G13 kullanmadan önce ve sonra takımın güvenli bir Z yüksekliğine çekildiğinden emin olun (G00 Z_güvenli_).
- Simülasyon: Programı tezgahta çalıştırmadan önce mutlaka güvenilir bir simülasyon yazılımında veya tezgahın kendi grafik simülasyonunda test edin. Bu, olası çarpışmaları ve hataları önlemenin en iyi yoludur.
- Kılavuz, Kılavuz, Kılavuz: Tekrarlamakta fayda var; her zaman kullandığınız spesifik CNC makinesinin ve kontrol ünitesinin programlama kılavuzunu referans alın.
Sonuç
G12 (ve eşdeğeri G13) komutu, özellikle Fanuc ve uyumlu kontrol ünitelerinde dairesel cep frezeleme işlemlerini önemli ölçüde basitleştiren güçlü bir araçtır. Tek bir blokla karmaşık bir işlemi tanımlama yeteneği, programlama süresini kısaltır ve kod okunabilirliğini artırır.
Ancak, G12’nin evrensel bir komut olmadığını ve Siemens, Heidenhain, Mazatrol gibi diğer popüler kontrol ünitelerinin bu tür işlemler için kendi özel çevrimlerini veya yöntemlerini kullandığını unutmamak çok önemlidir. Bir CNC programcısı veya operatörü olarak, kullandığınız ekipmanın yeteneklerini ve programlama dilini derinlemesine anlamak, verimli ve hatasız üretim yapmanın anahtarıdır.
Bu makalede sunulan bilgiler ve örnekler, G12 komutunu ve alternatiflerini anlamanıza yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Başarılı CNC programlama, sürekli öğrenme, dikkatli planlama ve pratik deneyim gerektirir. Makinenizin kılavuzunu incelemekten ve programlarınızı çalıştırmadan önce simüle etmekten asla çekinmeyin.