CNC’de G08 Komutu: İleri Besleme Kontrolünün Sırları
Giriş
Bilgisayarlı Sayısal Kontrol (CNC) teknolojisi, modern imalatın temel taşlarından biridir. Metallerden plastiklere, kompozitlerden ahşaba kadar pek çok malzemenin hassas ve verimli bir şekilde işlenmesini sağlayan CNC tezgahları, karmaşık geometrilerin üretilmesinde devrim yaratmıştır. Bu makinelerin dili ise G-kodları olarak bilinen standartlaştırılmış komut setleridir. Her bir G-kodu, makinenin belirli bir hareketini veya işlevini tanımlar. Bu kodlardan biri olan G08, özellikle yüksek hız ve hassasiyet gerektiren işlemlerde kritik bir rol oynayan İleri Besleme Kontrolü (Look-Ahead Control) veya benzeri gelişmiş kontrol modlarının aktivasyonu ile ilişkilidir.
Bu makalede, CNC torna ve işleme merkezi kullanıcıları için G08 komutunu (ve eşdeğer fonksiyonları) derinlemesine inceleyeceğiz. Yeni başlayanlardan en deneyimli operatörlere kadar herkesin faydalanabileceği bu kapsamlı kılavuzda, G08’in ne olduğunu, nasıl çalıştığını, farklı makine tipleri ve popüler kontrol üniteleri (Fanuc, Siemens, Haas, Mazatrol, Heidenhain, Mitsubishi vb.) arasındaki farkları detaylı örneklerle açıklayacağız. Amacımız, G08 ve benzeri ileri kontrol fonksiyonlarının potansiyelini tam olarak anlamanıza ve üretim süreçlerinizi optimize etmenize yardımcı olmaktır.
G08 Komutu Nedir? 
Temel İşlevi ve Önemi
CNC programlamada G kodları, hazırlık fonksiyonları olarak bilinir ve takım yolunu, işleme modunu veya makine durumunu belirler. G08 komutu, genellikle Fanuc ve bazı diğer kontrol ünitelerinde “İleri Besleme Kontrolü” (Look-Ahead Control) veya “Yapay Zeka Kontur Kontrolü” (AI Contour Control - AICC) gibi gelişmiş işleme modlarını aktif hale getirmek için kullanılır.
İleri Besleme Kontrolü (Look-Ahead), kontrol ünitesinin mevcut komut satırını işlerken aynı anda sonraki birkaç (bazen yüzlerce) komut satırını okuyup analiz etmesi anlamına gelir. Bu analiz sayesinde kontrol ünitesi:
- Hızlanma ve Yavaşlamayı Optimize Eder: Keskin köşelere veya küçük radyüslere yaklaşırken takım hızını önceden yumuşak bir şekilde düşürür ve köşeden çıktıktan sonra tekrar hızlandırır. Bu, ani duruş ve kalkışların neden olduğu titreşimleri, yüzey izlerini ve mekanik stresi azaltır.
- Daha Yüksek Ortalama Besleme Hızı Sağlar: Özellikle karmaşık konturlarda ve sık yön değişikliklerinde, makinenin gereksiz yere yavaşlamasını engelleyerek toplam işleme süresini kısaltır.
- Yüzey Kalitesini Artırır: Daha pürüzsüz ve akıcı takım hareketleri, iş parçası üzerinde daha kaliteli bir yüzey elde edilmesini sağlar.
- Takım Ömrünü Uzatır: Ani hız değişikliklerinin ve titreşimlerin azalması, kesici takım üzerindeki yükü hafifleterek takım ömrüne olumlu katkıda bulunur.
G08 komutu genellikle modal değildir, yani sadece yazıldığı satır için değil, iptal edilene (genellikle G09 komutu ile veya başka bir modla) kadar geçerlidir. Ancak bu durum kontrol ünitesine göre değişiklik gösterebilir. G08’in etkinliği, kontrol ünitesinin işlemci gücüne, hafızasına ve ilgili makine parametrelerinin ayarlarına doğrudan bağlıdır.
Önemli Not: G08 komutunun spesifik işlevi ve hatta varlığı kontrol ünitesi üreticisine göre önemli ölçüde değişebilir. Fanuc sistemlerinde G08 genellikle AI Kontur Kontrolünü aktive ederken, “Yüksek Hız İşleme Modu” veya daha gelişmiş “Look-Ahead” fonksiyonları G05.1 Q1 gibi farklı kodlarla aktive edilebilir. Diğer markalar (Siemens, Heidenhain vb.) ise “Look-Ahead” ve köşe kontrolü için tamamen farklı G kodları, M kodları veya çevrimler kullanabilir. Bu makalede, G08’in Fanuc’taki yaygın anlamına odaklanacak ve diğer kontrol ünitelerindeki benzer amaçlı fonksiyonları ve komutları ele alacağız.
CNC Torna ve İşleme Merkezlerinde G08 Kullanımı 
G08 (veya eşdeğer ileri kontrol fonksiyonları), hem CNC tornalarda hem de CNC işleme merkezlerinde (freze) değerli faydalar sağlar, ancak kullanım bağlamı ve vurgusu biraz farklılık gösterebilir.
CNC Torna Tezgahları
CNC tornalarda iş parçası dönerken kesici takım genellikle iki eksende (X ve Z) hareket eder. G08 veya benzeri kontrol modları tornalarda şu durumlarda öne çıkar:
- Karmaşık Profil Tornalama: Çok sayıda köşe, radyüs ve pah içeren profillerin işlenmesinde, G08 takımın bu geometrik değişikliklere daha pürüzsüz uyum sağlamasına yardımcı olur. Bu, özellikle hassas ölçü ve yüzey kalitesi gerektiren parçalarda önemlidir.
- Yüksek Hızda Finiş İşlemleri: Yüksek kesme hızları ve ilerlemelerle yapılan finiş pasosunda, G08 kontrolü yüzeyde iz bırakmadan daha akıcı bir kesim sağlar.
- Keskin Köşe Dönüşleri: Özellikle sert malzemelerde veya ince kesitlerde, köşelerde yavaşlamanın optimize edilmesi takım kırılma riskini azaltabilir ve boyutsal hassasiyeti artırabilir.
Örnek CNC Torna Programı (Fanuc - Basit G08 Kullanımı):
O0001 (TORNA ORNEK - G08 ILE PROFIL ISLEME)
N10 G21 G99 G40 G80 ; METRIK, MM/DEV ILERLEME, TAKIM TELAFISI IPTAL, CEVRIM IPTAL
N20 T0101 ; TAKIM 1, OFSET 1
N30 G96 S200 M03 ; SABIT KESME HIZI 200 M/DAK, FENER MILI CW
N40 G00 X55.0 Z5.0 M08 ; HIZLI POZISYONLAMA, SOGUTMA SUYU AC
N50 G08 ; ILERI BESLEME KONTROLU AKTIF (FANUC AICC)
N60 G01 Z0 F0.2 ; DOGRUSAL KESME BASLANGICI, ILERLEME 0.2 MM/DEV
N70 G01 X20.0 F0.15 ; ALIN TORNALAMA
N80 G01 Z-30.0 ; SILINDIRIK TORNALAMA
N90 G02 X30.0 Z-35.0 R5.0 ; SAAT YONUNDE RADYUS
N100 G01 Z-50.0 ; SILINDIRIK TORNALAMA
N110 G01 X40.0 Z-55.0 ; KONIK TORNALAMA
N120 G03 X50.0 Z-60.0 R5.0 ; SAAT YONU TERSI RADYUS
N130 G01 Z-70.0 ; SILINDIRIK TORNALAMA
N140 G09 ; ILERI BESLEME KONTROLU IPTAL (VEYA G00 HAREKETI ILE)
N150 G00 X100.0 Z100.0 M09 ; GUVENLI UZAKLASMA, SOGUTMA SUYU KAPAT
N160 M05 ; FENER MILI DUR
N170 M30 ; PROGRAM SONU VE RESET
%
Not: Bu örnekte G08, N60 ile N130 arasındaki tüm kesme hareketleri için geçerlidir ve N140’daki G09 ile veya N150’deki G00 (hızlı hareket) komutu ile genellikle otomatik olarak iptal olur (kontrol ünitesi ayarlarına bağlıdır).
CNC İşleme Merkezleri (Freze)
CNC işleme merkezlerinde takım döner ve genellikle 3 veya daha fazla eksende (X, Y, Z ve opsiyonel A, B, C) hareket eder. G08 veya eşdeğer ileri kontrol fonksiyonları frezelerde çok daha kritik hale gelir:
- Kalıp ve Karmaşık 3D Yüzey İşleme: İşleme merkezleri genellikle kalıpçılık, havacılık ve otomotiv gibi sektörlerde kullanılan kompleks yüzeylere sahip parçaları işler. Bu tür işlemlerde takım yolu binlerce kısa lineer segmentten oluşabilir. G08, bu segmentler arasındaki geçişleri yumuşatarak hem işleme süresini kısaltır hem de “faset” görünümü yerine pürüzsüz bir yüzey elde edilmesini sağlar.
- Yüksek Hızlı İşleme (HSM - High Speed Machining): HSM stratejileri, yüksek iş mili devirleri ve yüksek ilerleme hızları ile küçük paso derinliklerini birleştirir. G08 (veya G05.1 Q1 gibi HSM modları), makinenin bu yüksek hızlara güvenli ve hassas bir şekilde ulaşmasını ve sürdürmesini sağlar. Köşelerde ve yön değişikliklerinde hassas hız kontrolü, takım kırılmasını ve parça hasarını önler.
- Cep Boşaltma ve Kontur İşleme: Özellikle keskin iç köşelere sahip ceplerin işlenmesinde veya dar toleranslı konturların takip edilmesinde, G08’in sağladığı akıcı hareket kontrolü, köşelerde yığılmayı önler ve boyutsal doğruluğu artırır.
Örnek CNC İşleme Merkezi Programı (Fanuc - Kompleks Kontur G08/G05.1 Q1):
O0002 (FREZE ORNEK - G05.1 Q1 ILE HSM KONTUR)
N10 G90 G21 G17 G40 G80 G49 ; MUTLAK, METRIK, XY DUZLEMI, TELAFILER IPTAL
N20 T02 M06 ; TAKIM 2 (6MM PARMAK FREZE)
N30 S8000 M03 ; IS MILI 8000 DEV/DAK CW
N40 G54 ; IS PARCASI SIFIRI
N50 G00 X-10.0 Y-10.0 ; HIZLI POZISYONLAMA BASLANGIC
N60 G43 H02 Z50.0 M08 ; TAKIM BOYU TELAFISI, Z YUKSEKLIGI, SOGUTMA AC
N70 G01 Z2.0 F5000 ; GUVENLI Z YUKSEKLIGINE IN
N80 G05.1 Q1 R10 ; YUKSEK HIZ/HASSASIYET MODU AKTIF (FANUC AI NANO HPCC), R DEGERI HASSASIYETI AYARLAR
; N80 ALTERNATIF: G08 P1 ; AI KONTUR KONTROL MODU AKTIF (MODEL/PARAMETREYE BAGLI)
N90 G01 Z-5.0 F2000 ; KESME DERINLIGINE IN
N100 G01 X50.0 Y0.0 F3000 ; KONTUR ISLEME BASLANGICI (ILERLEME 3000 MM/DAK)
N110 G03 X70.0 Y20.0 R20.0 ; YAY HAREKETI
N120 G01 Y50.0 ; DUZ HAREKET
N130 G02 X50.0 Y70.0 R20.0 ; YAY HAREKETI
N140 G01 X20.0 ; DUZ HAREKET
N150 G03 X0.0 Y50.0 R20.0 ; YAY HAREKETI
N160 G01 Y20.0 ; DUZ HAREKET
N170 G02 X20.0 Y0.0 R20.0 ; YAY HAREKETI
N180 G01 X0.0 ; BASLANGICA YAKINLASMA
N190 G01 X-10.0 Y-10.0 ; KONTURDAN CIKIS
N200 G05.1 Q0 ; YUKSEK HIZ/HASSASIYET MODU IPTAL
; N200 ALTERNATIF: G09 ; AI KONTUR KONTROLU IPTAL
N210 G00 Z50.0 M09 ; GUVENLI YUKSEKLIGE CIK, SOGUTMA KAPAT
N220 G91 G28 Z0 ; REFERANSA GONDER (Z)
N230 G91 G28 X0 Y0 ; REFERANSA GONDER (X,Y)
N240 M05 ; IS MILI DUR
N250 M30 ; PROGRAM SONU
%
Not: Bu örnekte, Fanuc sistemlerinde HSM için daha yaygın kullanılan G05.1 Q1 komutu gösterilmiştir. G08 P1 de benzer bir amaçla kullanılabilir ancak yetenekleri ve parametreleri farklı olabilir. R değeri (G05.1’de) veya P değeri (G08’de) genellikle işleme hassasiyeti seviyesini kontrol eder. G05.1 Q0 ile mod iptal edilir.
Popüler Kontrol Ünitelerinde G08 Komutu (ve Eşdeğerleri) 
G08 komutunun ve “İleri Besleme Kontrolü” fonksiyonunun uygulanışı, CNC kontrol ünitesi üreticileri arasında standart değildir. İşte popüler kontrol ünitelerindeki durum:
Fanuc Kontrol Üniteleri
- G08 (AI Contour Control - AICC / AI APC): Genellikle 'Yapay Zeka Kontur Kontrolü’nü aktive eder. Bu mod, özellikle kalıpçılık gibi hassas 3D işleme uygulamalarında, programlanmış yoldan sapmayı en aza indirirken mümkün olan en yüksek ilerlemeyi sağlamaya odaklanır. Hassasiyet önceliklidir. Parametrelerle (P değeri veya diğer sistem değişkenleri) hassasiyet/hız dengesi ayarlanabilir.
- G05.1 Q1 (AI Nano HPCC / Nurb Interpolation): Genellikle 'Yüksek Hızlı Hassas Kontrol Modu’nu aktive eder. Bu mod, G08’den daha agresif bir şekilde hızlanma/yavaşlamayı kontrol ederek ve daha fazla satırı ileriye bakarak HSM (Yüksek Hızlı İşleme) için optimize edilmiştir. Hız öncelikli olabilir, ancak hassasiyet ayarları (R değeri) mevcuttur. NURBS interpolasyonu gibi gelişmiş özellikleri de içerebilir.
- G09: G08 veya G05.1 gibi modların aktif olduğu satırda "Tam Durma Kontrolü"nü sağlar, yani makine o satırın sonunda tam olarak durur ve köşenin keskin çıkmasını garantiler. Bazen G08/G05.1’i iptal etmek için de kullanılabilir, ancak genellikle G05.1 Q0 gibi spesifik iptal komutları vardır.
Fanuc İçin Kompleks Örnek (3D Yüzey İşleme - G05.1 Q1):
O0003 (FANUC 3D YUZEY HSM ORNEGI)
N10 G90 G21 G17 G40 G80 G49
N20 T03 M06 ; TAKIM 3 (3MM KURESEL FREZE)
N30 S12000 M03 ; IS MILI 12000 DEV/DAK CW
N40 G54
N50 G00 X0 Y0 ; HIZLI POZISYONLAMA
N60 G43 H03 Z100.0 M08 ; TAKIM BOYU TELAFISI
N70 G01 Z10.0 F10000 ; YAKLASMA
N80 G05.1 Q1 R5 ; YUKSEK HIZ MODU AKTIF (HASSASIYET SEVIYESI 5)
N90 G01 Z0 F5000 ; KESMEYE BASLA
; --- BINLERCE KISA LINEER HAREKETTEN OLUSAN TAKIM YOLU ---
N100 X0.1 Y0.05 Z-0.01 F4000
N101 X0.2 Y0.1 Z-0.02
N102 X0.3 Y0.15 Z-0.03
...
N5000 X19.8 Y29.9 Z-4.98
N5001 X19.9 Y29.95 Z-4.99
N5002 X20.0 Y30.0 Z-5.0
; --- TAKIM YOLU SONU ---
N5010 G05.1 Q0 ; YUKSEK HIZ MODU IPTAL
N5020 G00 Z100.0 M09 ; GUVENLI YUKSEKLIK
N5030 G91 G28 Z0 M05
N5040 G91 G28 X0 Y0
N5050 M30
%
Bu programda G05.1 Q1, N100’den N5002’ye kadar olan binlerce kısa hareketin akıcı ve hızlı bir şekilde işlenmesini sağlar.
Siemens Sinumerik Kontrol Üniteleri
Siemens kontrol üniteleri genellikle G08 kodunu doğrudan Fanuc ile aynı anlamda kullanmaz. İleri besleme kontrolü ve köşe yumuşatma işlevleri farklı komutlar ve ayar parametreleri ile yönetilir:
- G64 / G641 / G642 / G643 / G644 / G645: Bu G kodları temel yol kontrol modunu belirler. G64 genellikle sürekli yol modu (konturlama modu) anlamına gelir ve köşelerde belirli bir tolerans dahilinde yumuşatmaya izin verir. G641, G642 gibi varyantlar veya parametreler (örn: ADIS, ADISPOS) ile yumuşatma miktarı ve davranışı daha hassas kontrol edilebilir. G60 hassas duruş modudur.
- COMPCAD: Bu fonksiyon, G64 aktifken, özellikle CAM sistemleri tarafından üretilen kısa lineer segmentlerden oluşan takım yollarında daha iyi yüzey kalitesi ve daha yüksek hız sağlamak için dinamik “Look-Ahead” ve yumuşatma algoritmalarını kullanır. Genellikle bir ayar veya CYCLE ile aktive edilir.
- CYCLE832 (High Speed Settings): Bu teknoloji çevrimi, HSM uygulamaları için optimize edilmiş parametre setlerini (tolerans, ivmelenme, sarsıntı kontrolü vb.) kolayca yüklemeyi sağlar. G64 ve COMPCAD gibi fonksiyonlarla birlikte çalışır.
- SOFT / BRISK / DRIVE: Bunlar, makinenin genel ivmelenme ve yavaşlama davranışını etkileyen ayarlardır. SOFT daha yumuşak, BRISK daha dinamik bir tepki verir. DRIVE ise özel optimizasyon ayarları sunabilir.
Siemens İçin Örnek (G64 ve COMPCAD ile Kontur İşleme):
; SIEMENS ORNEK - KONTUR ISLEME
N10 G90 G71 G17 G40 G94 G64 ; MUTLAK, METRIK, XY, TELAFİ İPTAL, MM/DAK, SUREKLI YOL MODU
N20 T="FREZE_6MM" D1 M06 ; TAKIM CAGIR
N30 S8000 M03 ; IS MILI 8000 DEV/DAK CW
N40 G54 ; IS PARCASI SIFIRI
N50 G00 X-10 Y-10 Z50 M08 ; HIZLI POZISYONLAMA
N60 G00 Z2.0 ; YAKLASMA
N70 F3000 ; ILERLEME HIZI
N80 COMPON ; (VEYA COMPCAD) - CAD YUZEYLERI ICIN OPTIMIZE KONTUR MODU AKTIF
N90 G01 Z-5.0 ; KESME DERINLIGINE IN
N100 G01 X50.0 Y0.0 ; KONTUR ISLEME BASLANGICI
N110 G03 X70.0 Y20.0 CR=20.0 ; YAY HAREKETI (CR=Radius)
N120 G01 Y50.0 ; DUZ HAREKET
N130 G02 X50.0 Y70.0 CR=20.0 ; YAY HAREKETI
N140 G01 X20.0 ; DUZ HAREKET
N150 G03 X0.0 Y50.0 CR=20.0 ; YAY HAREKETI
N160 G01 Y20.0 ; DUZ HAREKET
N170 G02 X20.0 Y0.0 CR=20.0 ; YAY HAREKETI
N180 G01 X0.0 ; BASLANGICA YAKINLASMA
N190 G01 X-10.0 Y-10.0 ; KONTURDAN CIKIS
N200 COMPOF ; (VEYA COMPCAD IPTAL) - OPTIMIZE MODU KAPAT
N210 G00 Z50.0 M09 ; GUVENLI YUKSEKLIK, SOGUTMA KAPAT
N220 G75 Z0 M05 ; Z REFERANS, IS MILI DUR
N230 G75 X0 Y0 ; X,Y REFERANS
N240 M30 ; PROGRAM SONU
%
Not: Siemens’te G64 temel yumuşatma modunu açar. COMPCAD veya COMPON gibi komutlar (parametre ayarlarına bağlı olarak) daha gelişmiş look-ahead ve yüzey kalitesi optimizasyonu sağlar. CR= Siemens’te radius tanımlamak için kullanılır.
Haas Kontrol Üniteleri
Haas kontrol ünitelerinde G08 kodu genellikle kullanılmaz. “Look-Ahead” ve köşe yumuşatma işlevleri esas olarak Ayarlar (Settings) menüsündeki parametrelerle kontrol edilir:
- Ayar 85 (Max Corner Rounding): Bu ayar, G01 hareketleri arasındaki köşelerde izin verilen maksimum yuvarlatma miktarını belirler. Değer ne kadar büyük olursa, makine köşelerde o kadar az yavaşlar ancak köşe o kadar fazla “kesilir”.
0değeri tam duruş anlamına gelir. Metrik sistemde milimetre cinsinden tanımlanır. - Ayar 191 (Use Exact Stop for Tapping): Bu ayar genellikle kılavuz çekme için kullanılsa da, bazı durumlarda genel köşe davranışını etkileyebilir.
- G187 (Setting High Speed Machining Accuracy): Bu komut (veya Ayar menüsündeki eşdeğeri), HSM için hassasiyet seviyesini kontrol eder. G187 P1/P2/P3 (Düşük/Orta/Yüksek Hassasiyet) veya G187 E<değer> (mm cinsinden tolerans) şeklinde kullanılabilir. Düşük hassasiyet (P1 veya büyük E değeri) daha yüksek hıza, yüksek hassasiyet (P3 veya küçük E değeri) daha doğru yola odaklanır. G187, Ayar 85’i geçersiz kılabilir.
- G09 (Exact Stop): Yazıldığı satırın sonunda makinenin tam olarak durmasını sağlar.
Haas İçin Örnek (Ayar 85 ve G187 ile Kontur İşleme):
%
O0004 (HAAS KONTUR - AYAR 85 VE G187)
N10 G90 G21 G17 G40 G80 G49 ; STANDART BASLANGIC BLOKU
N20 T02 M06 ; TAKIM 2 (6MM PARMAK FREZE)
N30 S8000 M03 ; IS MILI 8000 DEV/DAK CW
N40 G54 ; IS PARCASI SIFIRI
N50 G00 X-10.0 Y-10.0 ; HIZLI POZISYONLAMA
N60 G43 H02 Z50.0 M08 ; TAKIM BOYU TELAFISI
N70 G00 Z2.0 ; YAKLASMA
; --- KOSE YUVARLATMA AYARI (OPSIYONEL, GENELDE AYAR MENUSUNDEN YAPILIR)
; N75 #3003 = 0.5 ; AYAR 85'I PROGRAM ICINDEN DEGISTIRME (0.5MM MAX YUVARLATMA)
N80 G187 P2 E0.05 ; YUKSEK HIZ MODU AKTIF - ORTA HASSASIYET, 0.05MM TOLERANS
N90 G01 Z-5.0 F3000 ; KESME DERINLIGINE IN, ILERLEME 3000 MM/DAK
N100 G01 X50.0 Y0.0 ; KONTUR ISLEME BASLANGICI (G187 AKTIFKEN KOSELER YUMUSATILACAK)
N110 G03 X70.0 Y20.0 R20.0 ; YAY HAREKETI
N120 G01 Y50.0 ; DUZ HAREKET
N130 G02 X50.0 Y70.0 R20.0 ; YAY HAREKETI
N140 G01 X20.0 ; DUZ HAREKET
N150 G03 X0.0 Y50.0 R20.0 ; YAY HAREKETI
N160 G01 Y20.0 ; DUZ HAREKET
N170 G02 X20.0 Y0.0 R20.0 ; YAY HAREKETI
N180 G01 X0.0 ; BASLANGICA YAKINLASMA
N190 G01 X-10.0 Y-10.0 ; KONTURDAN CIKIS
N200 G187 P0 ; YUKSEK HIZ MODUNU IPTAL ET (VEYA G00 HAREKETI)
N210 G00 Z50.0 M09 ; GUVENLI YUKSEKLIK
N220 G91 G28 Z0 M05
N230 G91 G28 X0 Y0
N240 M30
%
Not: Haas’ta #3003 sistem değişkeni Ayar 85’e karşılık gelir (kontrol ünitesi versiyonuna göre değişebilir). G187 komutu modern Haas kontrollerinde HSM için ana kontrol mekanizmasıdır.
Mazak (Mazatrol) Kontrol Üniteleri
Mazak tezgahları hem kendi diyalog bazlı programlama dili olan Mazatrol’ü hem de standart G-kodu (EIA/ISO modu) destekler.
- Mazatrol Modu: Mazatrol’de genellikle doğrudan G08 gibi bir kod bulunmaz. Kontur işleme, köşe kontrolü ve HSM parametreleri, ilgili işleme ünitelerinin (örn: Line Left, Corner, Face Mill, Pocket vb.) parametreleri içinde ayarlanır. Mazatrol, programcıdan alınan bilgilere göre (malzeme tipi, takım bilgisi, istenen yüzey kalitesi vb.) optimum kesme koşullarını ve köşe davranışını otomatik olarak hesaplamaya çalışır. HSM için özel stratejiler ve parametreler mevcut olabilir.
- EIA/ISO Modu: Mazak’ın G-kodu yorumlayıcısı genellikle Fanuc uyumludur. Dolayısıyla, G08 (AI Kontur Kontrolü) ve G05.1 Q1 (Yüksek Hız Modu) komutları, eğer opsiyon olarak makinede mevcutsa, Fanuc’takine benzer şekilde çalışabilir. Ancak, parametre numaraları ve bazı ince ayarlar farklılık gösterebilir. Makinenin EIA/ISO programlama kılavuzuna bakmak esastır.
Mazak EIA/ISO İçin Örnek (Fanuc Benzeri G05.1 Q1):
%
O0005 (MAZAK EIA - FANUC UYUMLU HSM)
N10 G90 G21 G17 G40 G80 G49
N20 T02 T00 M06 ; TAKIM 2 CAGIR, SONRAKI TAKIM YOK
N30 S8000 M03 ; IS MILI 8000 DEV/DAK CW
N40 G54 ; IS PARCASI SIFIRI
N50 G00 X-10.0 Y-10.0 ; HIZLI POZISYONLAMA
N60 G43 H02 Z50.0 M08 ; TAKIM BOYU TELAFISI
N70 G00 Z2.0 ; YAKLASMA
N80 G05.1 Q1 ; YUKSEK HIZ MODU AKTIF (MAZAK PARAMETRELERI GECERLI)
N90 G01 Z-5.0 F3000 ; KESME DERINLIGINE IN
N100 G01 X50.0 Y0.0 ; KONTUR BASLANGICI
N110 G03 X70.0 Y20.0 R20.0
N120 G01 Y50.0
N130 G02 X50.0 Y70.0 R20.0
N140 G01 X20.0
N150 G03 X0.0 Y50.0 R20.0
N160 G01 Y20.0
N170 G02 X20.0 Y0.0 R20.0
N180 G01 X0.0
N190 G01 X-10.0 Y-10.0
N200 G05.1 Q0 ; YUKSEK HIZ MODU IPTAL
N210 G00 Z50.0 M09
N220 G91 G28 Z0 M05
N230 G91 G28 X0 Y0
N240 M30
%
Not: Bu kodun çalışması için Mazak kontrol ünitesinde ilgili HSM opsiyonunun ve G05.1 desteğinin olması gerekir.
Heidenhain Kontrol Üniteleri
Heidenhain kontrol üniteleri, G-kodu (ISO modu) desteklese de, genellikle kendi Klartext diyalog programlama dili ile bilinir. “Look-Ahead” ve HSM kontrolü için G08 yerine farklı mekanizmalar kullanır:
- M128 (TCPM - Tool Center Point Management): Bu M-kodu, 5 eksen işlemede takım ucu merkezini programlanan yolda tutmak için kullanılır. Aynı zamanda gelişmiş kontur kontrolü ve “Look-Ahead” fonksiyonlarını aktive eder. Köşe davranışını ve toleransları etkileyebilir.
- M120 (Look Ahead Feed Control): Özellikle M128 ile birlikte kullanıldığında, ilerleme hızının kontrolünü optimize eder ve köşelerde yumuşatma sağlar. Parametrelerle (örn: Look Ahead pencere boyutu) ayarlanabilir.
- Cycle 32 (Tolerance): Bu çevrim, işleme toleransını tanımlamak için kullanılır. Kontrol ünitesi, bu tolerans değerini kullanarak kontur doğruluğu ve yüzey kalitesi arasında bir denge kurar. Özellikle HSM ve 3D yüzey işlemede önemlidir. M128/M120 ile birlikte çalışır.
- TOOL CALL: Heidenhain’de takım çağırma komutu içinde veya ayrı satırlarda DL (Delta Length) ve DR (Delta Radius) ile takım ofsetleri tanımlanır.
Heidenhain Klartext Örneği (M128 ve Cycle 32 ile Kontur İşleme):
0 BEGIN PGM KONTUR MM
1 BLK FORM 0.1 Z X-20 Y-20 Z-10
2 BLK FORM 0.2 X+80 Y+80 Z+5
3 TOOL CALL 2 Z S8000 F3000 ; Takim 2, Devir 8000, Ilerleme 3000
4 L Z+100 R0 FMAX M3 M8 ; Guvenli Z, Is mili CW, Sogutma AC
5 CYCL DEF 32.0 TOLERANCE ; Tolerans Cevrimi Baslangici
6 CYCL DEF 32.1 T0.05 ; İşleme Toleransi 0.05mm
7 CYCL DEF 32.2 HSC MODE:1 TA5 ; HSM Modu: Yuzey, Aci Toleransi 5 derece
8 M128 ; TCPM ve Gelismis Kontur Kontrolu AKTIF
9 L X-10 Y-10 R0 FMAX ; Hizli Pozisyonlama
10 L Z+2 R0 FMAX ; Yaklasma
11 L Z-5 R0 F AUTO ; Kesme Derinligine In
12 L X+50 Y+0 RL F3000 ; Kontur Baslangici (RL: Sol Telafi)
13 CC X+70 Y+0 ; Yay Merkezi
14 C X+70 Y+20 DR+ ; Saat Yonu Tersi Yay (DR+: Saat Yönü Tersi)
15 L Y+50 ; Duz Hat
16 CC X+70 Y+50 ; Yay Merkezi
17 C X+50 Y+70 DR- ; Saat Yonu Yay (DR-: Saat Yönü)
18 L X+20 ; Duz Hat
19 CC X+0 Y+50 ; Yay Merkezi
20 C X+0 Y+50 DR+ ; Saat Yonu Tersi Yay
21 L Y+20 ; Duz Hat
22 CC X+0 Y+0 ; Yay Merkezi
23 C X+20 Y+0 DR- ; Saat Yonu Yay
24 L X+0 ; Duz Hat
25 L X-10 Y-10 RL FMAX ; Konturdan Cikis (Telafi Iptal)
26 M129 ; TCPM IPTAL
27 M140 MB MAX ; Tolerans Kontrolunu Maksimize Et (Opsiyonel)
28 L Z+100 R0 FMAX M5 M9 ; Guvenli Z, Is mili Dur, Sogutma Kapat
29 END PGM KONTUR MM
Not: Heidenhain’de L lineer, C dairesel interpolasyon, CC daire merkezi, DR+/- yay yönü, RL/RR takım telafisi anlamına gelir. M128 ve Cycle 32 G08/G05.1’in işlevini yerine getirir.
Mitsubishi Kontrol Üniteleri
Mitsubishi kontrol üniteleri de genellikle Fanuc ile yüksek uyumluluğa sahiptir.
- G08: Bazı Mitsubishi modellerinde Fanuc’a benzer şekilde AI Kontur Kontrolü veya benzeri bir hassasiyet modunu aktive edebilir.
- G05.1 Q1 (Super Smooth Surface - SSS Control / High-Speed High-Accuracy): Fanuc’taki G05.1 Q1 ile çok benzer şekilde çalışır. Yüksek hızlı işleme için optimize edilmiş “Look-Ahead”, ivmelenme/yavaşlama kontrolü ve NURBS interpolasyon gibi özellikleri aktive eder. Parametrelerle (R veya P değeri) hassasiyet ayarlanabilir.
- G09: Tam durma kontrolü.
- G05.1 Q0: G05.1 Q1 modunu iptal eder.
Mitsubishi İçin Örnek (G05.1 Q1 ile HSM):
%
O0006 (MITSUBISHI HSM ORNEGI - G05.1 Q1)
N10 G90 G21 G17 G40 G80 G49
N20 T02 M06
N30 S8000 M03
N40 G54
N50 G00 X-10.0 Y-10.0
N60 G43 H02 Z50.0 M08
N70 G00 Z2.0
N80 G05.1 Q1 R5 ; YUKSEK HIZ/HASSASIYET MODU AKTIF (SSS Kontrol)
N90 G01 Z-5.0 F3000
N100 G01 X50.0 Y0.0
N110 G03 X70.0 Y20.0 R20.0
N120 G01 Y50.0
N130 G02 X50.0 Y70.0 R20.0
N140 G01 X20.0
N150 G03 X0.0 Y50.0 R20.0
N160 G01 Y20.0
N170 G02 X20.0 Y0.0 R20.0
N180 G01 X0.0
N190 G01 X-10.0 Y-10.0
N200 G05.1 Q0 ; MOD IPTAL
N210 G00 Z50.0 M09
N220 G91 G28 Z0 M05
N230 G91 G28 X0 Y0
N240 M30
%
Not: Kod yapısı ve komutlar Fanuc ile neredeyse aynıdır, ancak altta yatan algoritmalar ve parametreler Mitsubishi’ye özgüdür.
G08 (ve Eşdeğerleri) Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler ve İpuçları 
- Ne Zaman Kullanmalı: Karmaşık 2D/3D konturlar, kalıp yüzeyleri, yüksek hızda finiş işlemleri, çok sayıda kısa segment içeren CAM çıktıları için idealdir. Basit, düz hatlı veya geniş radyüslü işlemlerde belirgin bir fayda sağlamayabilir veya gereksiz olabilir.
- Parametre Ayarları: G08, G05.1, G187, M128, Cycle 32 gibi komutların etkinliği büyük ölçüde ilgili makine parametrelerine bağlıdır. Bu parametreler “Look-Ahead” penceresinin boyutunu, izin verilen maksimum ivmelenmeyi/yavaşlamayı, köşe toleransını, sarsıntı (jerk) kontrolünü vb. ayarlar. Yanlış parametre ayarları performansı düşürebilir, titreşime neden olabilir veya yüzey kalitesini bozabilir. Üreticinin dokümantasyonunu incelemek ve denemeler yapmak önemlidir.
- Hız vs. Hassasiyet: Genellikle bir denge söz konusudur. Daha yüksek hız ve daha fazla köşe yumuşatma, işleme süresini kısaltır ancak boyutsal hassasiyeti veya köşe keskinliğini azaltabilir. Daha yüksek hassasiyet ayarları yolu daha doğru takip eder ancak makineyi daha fazla yavaşlatabilir. Uygulamanın gereksinimlerine göre doğru dengeyi bulmak kritiktir.
- G09 (Tam Durma): Keskin bir iç veya dış köşe gerektiğinde, G08/G05.1 gibi modlar aktifken bile o köşe öncesindeki satırın sonuna G09 eklemek, makinenin tam olarak durmasını ve yön değiştirmesini sağlar.
- Takım Yolu Kalitesi: G08 ve benzeri fonksiyonlar sihirli değnek değildir. Eğer CAM programından gelen takım yolu zaten pürüzlü, gereksiz yere kısa segmentlerden oluşuyor veya ani yön değişiklikleri içeriyorsa, bu modlar sadece kısmen durumu iyileştirebilir. İyi bir takım yolu stratejisi ve pürüzsüzleştirme (smoothing) algoritmaları kullanan bir CAM yazılımı temeldir.
- Makine Kapasitesi: Eski veya düşük donanımlı kontrol üniteleri, çok sayıda satırı ileriye bakmakta zorlanabilir veya yüksek ivmelenme/yavaşlama değerlerini desteklemeyebilir. Bu durumda HSM modlarının etkinliği sınırlı olacaktır.
Gelişmiş Uygulamalar ve Optimizasyon 
G08 ve eşdeğer ileri kontrol fonksiyonları, modern CNC işlemenin birçok alanında optimizasyon sağlar:
- Yüksek Hızlı İşleme (HSM): HSM’nin temelini oluşturur. Takımın sürekli kesimde kalmasını, yüksek ilerlemeleri korumasını ve titreşimi en aza indirmesini sağlar.
- 5 Eksen İşleme: Özellikle simultane 5 eksen hareketlerde, takım ucunun doğru yolda kalması ve eksenlerin senkronize, akıcı hareketi için M128 (Heidenhain) veya benzeri TCPM fonksiyonları ile birlikte G08/G05.1 benzeri kontrol modları hayati önem taşır.
- Sert Malzeme İşleme: Titanyum, Inconel gibi sert malzemelerin işlenmesinde, kesme kuvvetlerindeki ani değişiklikleri ve titreşimi azaltarak takım ömrünü uzatır ve yüzey bütünlüğünü korur.
- İnce Duvarlı Parça İşleme: Titreşimi azaltarak ve kesme kuvvetlerini daha iyi yöneterek ince duvarlı parçaların deformasyonunu veya hasar görmesini engeller.
Sonuç ve Özet
G08 komutu ve onun farklı kontrol ünitelerindeki eşdeğerleri (G05.1 Q1, G64/COMPCAD, G187, M128/Cycle 32 vb.), CNC programlamada basit bir komut satırından çok daha fazlasını ifade eder. Bu komutlar, kontrol ünitesinin “beynini” kullanarak gelecekteki hareketleri öngörmesini, hızlanma ve yavaşlamaları optimize etmesini ve sonuç olarak daha hızlı, daha hassas ve daha pürüzsüz bir işleme süreci sunmasını sağlayan İleri Besleme Kontrolü veya Yüksek Hızlı İşleme Modlarını aktive eder.
Fanuc, Siemens, Haas, Mazak, Heidenhain, Mitsubishi gibi her bir kontrol ünitesi üreticisinin bu ileri kontrol fonksiyonlarına kendi yaklaşımı, kendi komutları ve kendi parametreleri vardır. Bu nedenle, bir operatör veya programcı için kullandığı spesifik makine ve kontrol ünitesinin yeteneklerini ve programlama dilini iyi anlamak esastır.
Bu makalede, G08 ve benzeri komutların temel mantığını, farklı tezgahlardaki uygulamalarını ve popüler kontrol üniteleri arasındaki temel farkları örneklerle açıklamaya çalıştık. Unutmayın ki, en iyi sonuçları elde etmek için teorik bilgiyi pratik deneyimle birleştirmek, makine parametrelerini anlamak ve sürekli olarak yeni teknikleri öğrenmeye açık olmak gerekir. G08 ve ileri kontrol fonksiyonları, doğru kullanıldığında CNC işleme operasyonlarınızda verimlilik, kalite ve hassasiyet açısından önemli bir fark yaratabilir.